EKTO, ENDO, MEZO…? Poznaj swój somatotyp
Jako trenerka wiem, że każdy organizm jest inny i wymaga indywidualnego podejścia… ale przez ponad dziewięć lat doświadczenia zawodowego nie sposób nie zauważyć pewnych powtarzających się prawidłowości. Dzisiaj rzucamy światło na somatotypy, czyli trzy zwyczajowe typy sylwetki.
SOMA-CO?
Somatotyp, z greckiego „soma” - ciało oraz „typos” - typ, to określenie typu sylwetki z uwzględnieniem charakterystycznych cech budowy ciała oraz szerzej - sposobu jego funkcjonowania. Pojęcie to utworzył w latach 40. XXw amerykański psycholog William Sheldon, wyróżniając trzy morfologiczne typy: ektomorfia, endomorfia i mezomorfia. Jego teoria początkowo uwzględniała także związek między budową ciała a temperamentem, co współczesna nauka odrzuca jako bezpodstawne. Jednak sam podział morfologiczny jest popularny do dzisiaj, bo ułatwia zrozumienie dyspozycji i postępów treningowych.
EKTOMORFIA
Ektomorf (lub ektomorfik), z greckiego „ektos” oznaczającego „zewnętrzny” i „morphe” oznaczającego „kształt”, to typ o naturalnie szczupłej budowie ciała i niewielkim udziale masy mięśniowej czy tkanki tłuszczowej - nazwa ta sugeruje dominację zewnętrznej sylwetki nad masą wewnętrzną. Ektomorficy odznaczają się zatem lekką budową, cienkimi kośćmi, wąskimi ramionami i biodrami, długimi kończynami w stosunku do tułowia, naturalnie niewielką masą mięśniową i tłuszczową. Szczupła sylwetka jest skutkiem szybkiego metabolizmu. I właśnie przez ten metabolizm ektomorficy mogą mieć trudności ze zbudowaniem masy mięśniowej - szybkie spalanie kalorii utrudnia przyrost masy. Z kolei niewielka ilość tkanki tłuszczowej chroniącej stawy może zwiększać ryzyko urazów. Plan treningowy dla ektomorfika zazwyczaj skupia się na treningu siłowym z wykorzystaniem ciężarów, z mniejszym udziałem kardio, przy dużym zapotrzebowaniu kalorycznym dla zapewnienia wzrostu mięśni i dłuższym czasie na regenerację.
MEZOMORFIA
Mezomorf pochodzi od greckiego „mesos” oznaczającego środek. To typ atletyczny, wykazujący równowagę między masą mięśniową i tkanką tłuszczową, o zrównoważonej budowie. Mezomorfik to naturalnie atletyczna sylwetka z dobrze widocznym umięśnieniem, budowa ciała o średniej lub dużej strukturze kości, szerokich ramionach, ale wąskiej talii. Wykazuje się naturalną siłą i zwinnością. Mezomorficy łatwo budują mięśnie, szybko zauważają postępy i wzrost siły. Jednak po dłuższym zaprzestaniu aktywności fizycznej, mezoforficy mogą mieć skłonność do nadmiernego przyrostu tkanki tłuszczowej. Plan treningowy dla mezomorfika zwyczajowo zakłada zróżnicowanie treningów, łączących siłę i kardio. Należy jednak dbać o zrównoważoną dietę i monitorowanie spożycia kalorii, aby utrzymać zbilansowany przyrost masy mięśniowej i kontrolować poziom tkanki tłuszczowej.
ENDOMORFIA
Pojęcie endomorf wywodzi się od greckiego „endon”, czyli „wewnątrz”. To typ określający osoby o naturalne większej masie ciała, z tendencją do gromadzenia tkanki tłuszczowej. Sylwetka endomorfika jest solidna, o szerokich biodrach i raczej krótkich kończynach. Ten somatotyp odznacza się dość wolnym metabolizmem, co przekłada się na powolniejszą utratę wagi. Jednak przy właściwie zrównoważonej diecie i dobrze opracowanym planie treningowym, endomorfik może dość łatwo zyskiwać masę mięśniową. Trening dla endomorfika zazwyczaj obejmuje ćwiczenia aerobowe, aby podkręcić metabolizm, oraz siłowe, aby budować masę mięśniową. Dla utrzymania najlepszych efektów treningowych, dieta powinna być monitorowana - z udziałem białka i tłuszczów dla budowy mięśni, ale ograniczeniem prostych węglowodanów.
PRAWDA JEST POŚRODKU
Nauka lubi typologie, z wyraźnym i konkretnym określeniem: albo białe, albo czarne. W prawdziwym życiu oczywiście te granice się rozmywają: poszczególne cechy opisanych powyżej somatotypów mogą się ze sobą mieszać i z moich obserwacji rzadko spotykam stuprocentowych ekto-, mezo-, czy endomorfików. Podział ten może być przydatny dla bardzo ogólnego określenia planu działania, zwłaszcza w początkowej fazie pracy z podopiecznymi, ale najlepszą drogą do trwałych rezultatów jest zawsze podejście indywidualne!